امر به معروف در ترازوی عقل

کتاب امر به معروف در ترازوی عقل در برنامه مصاحبه رادیویی معرفی شد

کتاب امر به معروف در ترازوی عقل تالیف عبدالحسین رضایی راد از انتشارات بوستان کتاب در برنامه مصاحبه رادیویی با موضوع امر به معروف معرفی شد.

امر به معروف و نهی از منکر، اصل اساسی در نظام اندیشه اسلامی است، اما گاهی در فرازهایی از تاریخ، مغفول واقع شده است. علل این غفلت چه بوده است؟ اثر حاضر، برای این غفلت، سه فرضیه را مطرح کرده است: 1 . ضعف مبانیِ عقلانی، 2 . نارسایی کتاب های فقهی در ارائه احکام، 3 . نادرستی روش های اجرایی. مؤلف، پس از طرح این سه فرضیه، به تفصیل آنها را بررسی و اشکال ها را پاسخ گفته و راه حل های مناسبی ارائه داده است.

«امر به معروف» و «نهی از منکر» دو وظیفه عملی از وظایف مسلمانان به شمار می‌آیند که در نشان‌دادن عکس‌العمل در مقابل ترک وظایف دینی توسط سایر افراد به طوری که از ترک مجدد آن جلوگیری شود، نمود پیدا می‌کند و از آن جایی که این وظیفه مربوط به حوزه عمل مکلفان است، در شمار فروع دین به حساب می‌آید.

امر به معروف و نهی از منکر به معنای اخص آن در این تحقیق مورد نظر قرار گرفته است، نه معنای آن که مقولاتی چون دعوت، تبلیغ، ارشاد و مانند آن را نیز شامل می‌شود.

امر به معروف و نهی از منکر به معنای فقهی و اخص آن، تنها شامل مواردی می‌شود که فاعل منکر یا تارک معروف، با علم و آگاهی عمل کند و مساله از مرحله ارشاد، بیان و تبلیغ فراتر رفته باشد. اگر در مواردی دعوت و بیان احکام، با امر به معروف یکی دانسته شود یا امر به معروف به معنای اعم و اخلاقی آن مد نظر باشد، ناشی از خلط مبحث و تسامح گویندگان در بیان است. مؤید این مطلب علاوه بر تصریح بعضی از فقها، کاربرد این دو اصطلاح در عرض هم در برخی از آیات است؛ به عنوان مثال در سوره آل عمران، آیه 104 امر به معروف و دعوت به خیر، دو وظیفه مجزا ذکر می‌شوند. 

بحث امر به معروف در میان شیعیان، در شمار بحث‌های فقهی و در میان اهل سنت در شمار مباحث اعتقادی و گاه در شمار احکام سلطانیه آمده است، اما این تحقیق می‌کوشد نگاه به این بحث تنها فقهی یا اعتقادی نباشد، بلکه با نگاهی تاریخی به موضوع بنگرد و واقعیت تاریخی امر به معروف در کنار حقیقت و ماهیت آن را در فرهنگ اسلامی بررسی کند.

روش این تحقیق، مرکب از روش «پدیدارشناسی» و روش «تاریخی» است و نویسنده می‌کوشد از تحلیل یک‌جانبه و درون‌دینی که شیوه رایج بحث‌های فقهی است، بپرهیزد و اصل امر به معروف را در هر دو آزمایشگاه دین و تجربه، بشناسد و علاوه بر ارزش‌ها و احکام، روش‌ها و آفات این اصل را نیز تحلیل کند.

این کتاب در دو بخش و سه فصل تدوین شده است. اهداف امر به معروف، روش‌های اجرای امر به معروف؛ روش انفرادی، روش گروهی و روش دولتی، از جمله مباحث این اثرند.

در انتهای این اثر، علاوه بر «چکیده سخن»، کتاب‌نامه و نمایه‌ای از آیات، روایات، اعلام و موضوعات نیز جای دارند.

چاپ چهارم کتاب «امر به معروف در ترازوی تاریخ؛ گامی نو در فقه سیاسی اسلام» در شمارگان 1500 نسخه، 268 صفحه و بهای 58000 ریال راهی بازار نشر شده است.